zondag 20 februari 2011

Ordening

17-02-'11: winterzon maakt lange schaduwen; dit zijn de dagen waarop het buiten heerlijk werken is.
Het winterwerk hier bestaat vooral uit zagen, snoeien, hagen stoppen & opruimen. Dat opruimen is nu belangrijk; later in het seizoen verstoor je teveel. Het concept voor ons terrein is 'dynamiek door ordening' in een eetbaar landschap. Ordening zorgt voor verschillen en veelsoortigheid. In wezen is het een variant op het klassieke cultuurlandschap waarin menselijke activiteit zorgt voor een zeer gevarieerde flora en fauna (cultuurvolgers).

De moestuin is opgeruimd en de grond in de bedden is weer mooi losgemaakt; klaar voor gebruik.



Het dunnere snoeihout gaat in de takkenhagen.

zondag 6 februari 2011

Tijd van zaaien



De (binnen-)zaaitijd is weer aangebroken. Meestal beginnen we half januari met een bakje zomerprei (deze keer Bulgaarse reuzen).
Inmiddels staat er alweer een hele lijst in het zaaischrift en is Manja dagelijks in de weer met nieuwe zaaisels, en het controleren van de opkomst.
De meeste kweekbakjes staan eerst bovenop de keukenkastjes (de warmste plek, en schemerig); zodra er kiemplantjes zijn, verhuist het zaaisel naar een lichtere plaats en als de plantjes wat aan de groei raken komen ze koeler te staan.

Begin februari: de kweekbakjes rukken weer op. Nog even en je komt ze weer overal in huis tegen. Het voordeel van kweekbakjes is de verplaatsbaarheid; je kunt er steeds de beste plek voor zoeken.
Op de zolder boven de schuur is het licht en koel. Veel zaailingen moeten al vrij snel wat koeler staan omdat het anders slappe, sliertige plantjes worden. In het bakje zonder kap zie je spitskooltjes die al verspeend zijn (foto 6-2-'11).
Manja zaait in margarinekuipjes of in kleine potjes; dan kun je heel gedoseerd werken. Dun zaaien is belangrijk want je hebt al snel véél te veel. 
Naar behoefte zaaien is trouwens een kunst op zich; dat geldt voor tuinplanten in het algemeen, maar zeker voor plantjes voor de moestuin.
De clou van het moestuinieren is om langdurig, gevarieerd en lekker uit je tuin te kunnen eten.

Zaaisels in margarinekuipjes. Het zaad wordt met grof zand bedekt; dat blijft mooi rul en verhindert mosvorming. Met een toplaagje van zand zul je ook minder last hebben van schimmelziekten.

Als je boterkuipjes gebruikt, moet je wel wat gaten in de bodem maken. Manja laat de gevulde kuipjes altijd wat water opzuigen voor ze de kweekbak in gaan; dat is voldoende voor het kiemen.

Zaden bewaren we in de schuur, daar is het altijd koel. Manja sorteert ze per maand in bakjes zodat ze overzicht heeft.

vrijdag 4 februari 2011

Sapcentrifuges koop je in de kringloopwinkel



Een sapcentrifuge is een prima stuk gereedschap als je een overvloed aan appels en peren hebt; wij drinken een groot deel van het jaar dagelijks vers appelsap, en gebruiken het apparaat ook om sap te maken voor wijn. Het sap is wat troebel, want een deel van de vaste stof komt fijngeschaafd mee; dat geeft extra smaak. Troebel sap is beslist lekkerder.

Voor gekocht fruit is het een oneconomisch ding omdat een fors percentage van de vruchten in de pulpfilter achterblijft. Ik schat dat bij appels en peren zo'n 40% van het gewicht verloren gaat. Dat is overigens makkelijk te controleren: als je 1 ltr sap maakt [dat weegt 1 kg] kun je de pulp wegen om het verliespercentage vast te stellen.

 

De pulpfilter; de ring pulp bovenin de bak is ongeveer de hoeveelheid die achterblijft na één liter sap.

Kringloopwinkels
De sapcentrifuge is op enig moment in de mode geraakt, en heel veel van die apparaten moeten jarenlang ongebruikt in kasten hebben gestaan; dat kun je afleiden uit het aanbod in kringloopwinkels, want daar komen we ze regelmatig tegen. Wij hebben, behalve een overmaat aan fruit, nu ook een voorraad sapcentrifuges. Hebzucht laat zich, zelfs als je matigheid voorstaat, soms moeilijk beteugelen.

 
Hoe niet
Onze eerste sapcentrifuge ging kapot, en ook het volgend exemplaar wisten we eronder te krijgen. Zo kwamen we er achter dat er in ieder geval twee manieren zijn om zo'n apparaat ten gronde te richten:

   # als je de filter niet tijdig leegmaakt, gaat de machine trager lopen- en als
      je dan toch nog doorgaat, verbranden de wikkelingen [exit machine];
   # als je de machine gebruikt terwijl de draaiende onderplaat [rasp] niet 
      goed is vastgezet, gaat er ook het een en ander stuk. 

Wanneer je een gebruikte machine koopt, moet je wel opletten dat alle onderdelen (pulpfilter, inleg-filterstrip; invoerstop) erbij zitten. De losse inlegstrip kun je eventueel wel missen; de filter (hier geel) en de stop zijn onmisbaar.

Reserves
Na de twee kapotte machines kochten we er weer één [kringloop, als nieuw]. Daarna kwamen we er meer en meer tegen; sommige waren zo nieuw, en zo ongehoord goedkoop, dat we het niet na konden laten ze aan te schaffen als reserve. Na het vierde reserve exemplaar hebben we elkaar bezworen nieuwe koopjes in dit genre voortaan met afgewend hoofd voorbij te lopen.
Onze reserve sapcentrifuges

Waarschijnlijk zullen we het tot in lengte van jaren met onze reserves kunnen doen, want hoewel we veel sap maken, gaat de machine die we nu in gebruik hebben [alweer een jaar of zes] maar niet kapot. 
Als je roterende bodemplaat goed vastdraait en de filter tijdig leegt, blijkt het een solide stuk gereedschap.

Appelwijn in wording